จากที่หน่วยงานประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ของสภาผู้บริโภคได้รับเรื่องร้องเรียนจากผู้ซื้อบ้านจัดสรรและต่อมาพบว่าไม่สามารถจัดตั้งนิติบุคคลหมู่บ้านได้ ซึ่งได้มีการติดตามเรื่องมาโดยต่อเนื่อง และเมื่อวันที่ เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม 2566 หน่วยงานประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้มีการจัดเวทีเพื่อขับเคลื่อนข้อเสนอแนะนโยบายในประเด็นปัญหาบ้านจัดสรรที่เลี่ยงจดทะเบียนหมู่บ้านจัดสรร
ในการประชุมคณะอนุกรรมการด้านอสังหาริมทรัพย์และที่อยู่อาศัย สภาองค์กรของผู้บริโภค ครั้งที่ 8/2566 ซึ่งมี ผศ. ดร.จุมพล ชื่นจิตต์ศิริ กรรมการนโยบายและประธานคณะอนุกรรมการด้านอสังหาริมทรัพย์และที่อยู่อาศัย สภาผู้บริโภค เป็นประธาน ได้มีการติดตามผลการจัดเวทีดังกล่าว ทำให้ทราบถึงสาเหตุของปัญหาที่เกิดขึ้น คือ 1.เจ้าหน้าที่มีส่วนเกี่ยวข้อง เอื้ออำนวย ให้ผู้ประกอบการ เลี่ยงการขออนุญาตจัดสรรที่ดิน 2. หน่วยงานขาดกำลังคนในการดูแลผู้ประกอบการที่มีการโฆษณาหลอกลวงผู้บริโภค รวมถึงการปล่อยปละละเลยให้มีการดำเนินการหมู่บ้านจัดสรรโดยที่ยังไม่ได้ขออนุญาตจัดสรรที่ดิน 3.ประชาชนยังไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลของผู้ประกอบการที่ได้รับอนุญาติจัดสรรที่ดินได้อย่างสะดวก โดยต้องเดินทางไปตรวจสอบ ณ ที่ทำการที่ดินหรือสำนักงานขายของผู้ประกอบการ
ผลกระทบที่เกิดขึ้นคือ มีโอกาสที่หมู่บ้านที่เกิดปัญหาจะจดทะเบียนจัดตั้งนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรตาม พ.ร.บ.การจัดสรรที่ดินไม่ได้ ทำให้ผู้ซื้อที่ดินในโครงการที่เลี่ยงกฎหมายจัดสรรที่ดิน ไม่ได้รับความคุ้มครองตามสิทธิที่พึงมีพึงได้จากกฎหมายจัดสรรที่ดิน และผู้ประกอบการโครงการอาจถูกดำเนินคดีทางแพ่งและอาญา หากตรวจสอบแล้วพบว่ามีเจตนาที่จะพัฒนาโครงการโดยหลีกเลี่ยงกฎหมายจัดสรรที่ดิน
ทั้งนี้ หน่วยงานประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ได้จัดทำข้อเสนอนโยบายกับหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องโดยขอให้ส่วนราชการหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รีบเข้ามาดูแลให้ความคุ้มครองโดยเร่งด่วน ให้มีการบังคับใช้กฎหมายที่มีส่วนเกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด ไม่ปล่อยปละละเลย อันก่อให้เกิดความเสียหายกับประชาชน และให้มีการจัดกิจกรรมหรือโครงการให้ความรู้เรื่องขั้นตอนในการซื้อบ้าน เช่น การทำสัญญา สิ่งที่จำเป็นต้องตรวจสอบ และข้อควรระวังต่างๆ ทำข้อมูลความรู้ผู้บริโภคในรูปแบบ CheckLists “ซื้อบ้านต้องรู้อะไร?” เผยแพร่ เพื่อสร้างความตระหนัก และเป็นการป้องกันปัญหา ลดความสูญเสียทางเศรษฐกิจตั้งแต่ต้น ให้มีการจัดตั้งหน่วยงานเข้าตรวจสอบหรือประเมินสภาพบ้านก่อนการส่งมอบบ้าน อาจจะกำหนดให้มีการติดตราสัญลักษณ์ของโครงการบ้านจดทะเบียนหมู่บ้านจัดสรรถูกต้องด้านหน้าโครงการ และที่สำคัญคือขอให้มีการเพิ่มสัดส่วนของภาคประชาชน โดยให้ตัวแทนของสภาองค์ของผู้บริโภค เข้าไปมีส่วนร่วมในคณะกรรมการจัดสรรที่ดินกลาง ในรูปแบบผู้ทรงคุณวุฒิ
สำหรับผู้บริโภคที่เป็นผู้ซื้อบ้านจัดสรรในโครงการต่างๆ หน่วยงานประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีข้อแนะนำ อาทิ ผู้ซื้อควรศึกษา หาข้อมูลและตรวจสอบรายละเอียดของโครงการบ้านจัดสรรก่อนตัดสินใจซื้อบ้าน
ควรให้ความสำคัญและระมัดระวังในเรื่องเอกสารสัญญาต่างๆ ตั้งแต่เริ่มซื้อโครงการ ควรตรวจสอบสัญญาจะซื้อจะขายให้ละเอียดรอบคอบว่าผู้ประกอบการต้องรับผิดชอบ ในเรื่องใดบ้างและหากผู้ประกอบการไม่ปฏิบัติตามสัญญา ผู้ซื้อสามารถดำเนินการเอาผิดตามกฎหมายกับผู้ประกอบการได้ ควรเลือกซื้อบ้านกับโครงการที่มีใบอนุญาตในการดำเนินการธุรกิจ เพื่อจะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายเกี่ยวกับการจัดสรรที่ดิน เป็นต้น
