‘เปิดก่อนจ่าย’ หรือ “มาตรการส่งดี ( Dee-Delivery)” หนึ่งในนโยบายที่เกี่ยวข้องกับผู้บริโภค ที่สภาผู้บริโภคผลักดันจนสำเร็จ 3 ตุลาฯ เป็นต้นไป ผู้บริโภคที่สั่งซื้อของออนไลน์ สามารถเปิดพัสดุเพื่อตรวจสอบสินค้าได้ก่อนจ่ายเงิน สินค้าไม่ตรงกับที่สั่งซื้อ ชำรุดบกพร่อง ไม่ต้องรับไม่ต้องจ่าย แต่กรณีไม่พอใจสินค้า คืนไม่ได้!
“การหลอกขายสินค้าออนไลน์” ถือเป็นคดียอดฮิต ของคดีหลอกลวงทางออนไลน์ที่สำนักงานตำรวจแห่งชาติได้รับแจ้งความออนไลน์มากที่สุด ซึ่งไม่ต่างจากสถิติของสภาผู้บริโภค ที่พบ “สินค้าและบริการทั่วไป” กลายเป็นหมวดที่ผู้บริโภคร้องเรียนเข้ามามากเป็นอันดับ 1 เช่นกัน
ช่วงที่ผ่านมาหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้มีการหารือเพื่อร่วมกันในการหาทางออกคุ้มครองผู้บริโภค หลังมีข่าวหลายต่อหลายครั้งที่ผู้บริโภคสั่งของอีกอย่าง แต่เมื่อมาถึงกลับกลายเป็นอีกอย่าง หรือไม่ก็มีพัสดุมาส่งถึงบ้าน แต่เมื่อเก็บเงินปลายทางแล้ว สุดท้ายเปิดกล่องออกมาเจอสินค้าที่ไม่ตรงปก หรือเป็นสินค้าที่ไม่ได้สั่ง การคิดจะเรียกร้องเอาเงินคืนก็พบกับขั้นตอนที่แสนจะยุ่งยาก
ข้อเสนอให้ผู้บริโภคสามารถเปิดของดูได้ก่อนจ่ายเงิน จึงเกิดขึ้นเพื่อปิดช่องโหว่ของปัญหานี้
‘เปิดก่อนจ่าย’ หรือ ที่เรียกว่า “มาตรการส่งดี ( Dee-Delivery)” ถือได้ว่า เป็นหนึ่งในนโยบายที่เกี่ยวข้องกับผู้บริโภค ที่สภาผู้บริโภคผลักดันจนประสบความสำเร็จ
3 ตุลาคม 2567 เป็นต้นไป ผู้บริโภคที่สั่งซื้อของออนไลน์ สามารถเปิดพัสดุเพื่อตรวจสอบสินค้าได้ก่อนจ่ายเงิน ซึ่งจะช่วยลดปัญหาสินค้าไม่ตรงปก รวมถึงการได้รับสินค้าทั้งที่ไม่ได้สั่งได้ หลังจากสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ออกมาขานรับเรื่องนี้ กระทั่งออกประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญา “เรื่องให้ธุรกิจการให้บริการขนส่งสินค้าโดยเรียกเก็บเงินปลายทางเป็นธุรกิจที่ควบคุมรายการในหลักฐานการรับเงิน พ.ศ. 2567”
สาระสำคัญของ มาตรการ ‘เปิดก่อนจ่าย’ การปฏิบัติของผู้ประกอบการขนส่ง ขั้นตอนที่ผู้ประกอบการควรปฏิบัติ หลักฐานการรับเงินต้องระบุรายละเอียดอย่างไรนั้น รวมถึงการปฏิบัติ และสิทธิของผู้บริโภค มีอะไรบ้าง เราไปดูกัน
หน้าที่ ผู้ประกอบการธุรกิจขนส่งที่เรียกเก็บเงินปลายทาง
1.จัดทำและส่งมอบ
จัดทำหลักฐานการรับเงินตามประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญาฯ โดยระบุข้อความให้ถูกต้องครบถ้วน และส่งมอบให้กับผู้บริโภคทันทีที่ผู้บริโภคชำระเงิน
2.ลงชื่อ
พนักงานของผู้ประกอบธุรกิจมีหน้าที่เป็นผู้รับเงินและผู้มีอำนาจออกหลักฐานการรับเงินต้องลงชื่อในหลักฐานการรับเงิน
3.ให้สิทธิผู้บริโภคเปิดสินค้าก่อนชำระเงิน
หากผู้บริโภคประสงค์เปิดดูสินค้าก่อนชำระเงิน ต้องให้กระทำได้โดยบันทึกหลักฐานเป็นภาพถ่ายวิดีโอ หรืออื่นๆ และให้ผู้บริโภคตรวจสอบสินค้าทางกายภาพ หากพบสินค้าไม่ตรงกับที่สั่งซื้อ หรือสินค้าชำรุดบกพร่อง หรือไม่ได้สั่งซื้อสินค้า แต่มีสินค้ามาส่งผู้บริโภคมีสิทธิปฏิเสธไม่รับสินค้าและไม่ชำระเงินได้
4.ระยะเวลาถือเงิน
ถือเงินค่าสินค้าที่รับมาจากผู้บริโภคเป็นเวลา 5 วัน ก่อนนำเงินไปส่งให้กับผู้ส่งสินค้า
5.รับสินค้าคืน
เมื่อได้รับแจ้งขอคืนสินค้าและขอรับเงินคืนจากผู้บริโภคภายใน 5 วัน เนื่องจากสินค้าไม่ตรงกับที่สั่งซื้อ หรือสินค้าชำรุดบกพร่อง หรือไม่ได้สั่งซื้อสินค้า แต่มีสินค้าไปส่ง ผู้ประกอบการธุรกิจขนส่งต้องไปรับสินค้าคืนจากผู้บริโภค ณ สถานที่ส่งมอบสินค้าโดยผู้บริโภคไม่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมใดๆ
6.ตรวจสอบเหตุการแจ้งคืนสินค้า
ตรวจสอบสินค้าที่ถูกแจ้งคืน หากพบว่า เป็นไปตามเหตุผลที่ผู้บริโภคแจ้งมาจริง ต้องคืนเงินให้แก่ผู้บริโภคเต็มจำนวน ภายใน 15 วันนับแต่วันที่ได้รับแจ้ง และส่งมอบสินค้านั้นคืนให้กับผู้ส่งสินค้า
สิทธิและหน้าที่ของผู้บริโภค
1.เปิดสินค้า
สิทธิเปิดดูสินค้าตามประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญาฯ ต่อหน้าพนักงานขนส่ง พร้อมบันทึกหลักฐานเป็นภาพถ่าย วิดีโอ หรืออื่นๆ โดยการตรวจสอบทางกายภาพ เช่น ประเภท สี ขนาด จำนวน หากสินค้าไม่ตรงกับที่สั่งซื้อหรือสินค้าชำรุดบกพร่อง หรือไม่ได้สั่งซื้อสินค้าแต่มีสินค้ามาส่ง ผู้บริโภคมีสิทธิปฏิเสธไม่รับสินค้าและไม่ชำระเงิน
2.สิทธิของคืนสินค้าและขอเงินคืน
สิทธิแจ้งขอคืนสินค้าและขอรับเงินคืนจากผู้ประกอบธุรกิจในกำหนดเวลา 5 วัน นับแต่วันที่ได้ชำระเงินและรับสินค้า หากสินค้าไม่ตรงกับที่สั่งซื้อ หรือสินค้าชำรุดบกพร่อง หรือไม่ได้สั่งซื้อสินค้าแต่มีสินค้ามาส่ง พร้อมบันทึกหลักฐานเป็นภาพถ่าย วิดีโอ หรืออื่นๆ หากเป็นไปตามเหตุจริง ผู้บริโภคจะได้รับเงินค่าสินค้าเต็มจำนวน ภายใน 15 วัน นับแต่วันที่ได้รับแจ้งเหตุโต้แย้งสินค้า
3.การปฏิเสธสินค้าทั้งหมด
กรณีสินค้าที่สั่งซื้อมีจำนวนมากกว่า 1 ชิ้นต่อหนึ่งกล่องพัสดุ หากปรากฎว่า สินค้าไม่ตรงกับที่สั่งซื้อหรือสินค้าชำรุดบกพร่อง ผู้บริโภคต้องปฏิเสธการรับ หรือแจ้งคืนสินค้าทั้งหมด รวมถึงของแถมและส่งคืนให้แก่ผู้ประกอบธุรกิจ
4.ไม่พอใจสินค้า คืนไม่ได้
ไม่สามารถปฏิเสธไม่รับสินค้าหรือขอเงินคืนจากเหตุไม่พึงพอใจในสินค้า
จากนี้ ต้องคอยจับตา หลังประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญาฯ บังคับใช้จะแก้ปัญหากลโกงหลอกเก็บเงินปลายทาง สินค้าไม่ตรงปก คดีและเรื่องร้องเรียนจะลดลงมากน้อยแค่ไหน…
