แม้ศาลรธน. ชี้เอกชนร่วมผลิตไฟฟ้าได้ สภาองค์กรของผู้บริโภคยืนยันสังคมเห็นต่าง

จากกรณีที่ สุทธิพร ปทุมเทวาภิบาล อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ ได้ร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญให้มีคำวินิจฉัยกรณีการไฟฟ้าแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ผลิตไฟฟ้าต่ำกว่าร้อยละ 50 เปิดโอกาสให้เอกชนเข้ามาร่วมผลิตไฟฟ้าว่าผิดรัฐธรรมนูญหรือไม่ ซึ่งในวันที่ 9 ธันวาคมที่ผ่านมา ศาลฯ ได้มีคำวินิจฉัยเรื่องนี้ว่าการที่ให้เอกชนร่วมผลิตไฟฟ้านั้นทำได้ และมีข้อแนะนำว่าคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (กพช.) และคณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน (กกพ.) ต้องกำหนดกรอบหรือเพดานของสัดส่วนการผลิตไฟฟ้าของเอกชนในระบบผลิตไฟฟ้าของประเทศ รวมถึงกําหนดปริมาณไฟฟ้าสํารอง นั้น

วันนี้ 11 มกราคม 2566 รสนา โตสิตระกูล อนุกรรมการด้านบริการสาธารณะ พลังงาน และสิ่งแวดล้อม สภาองค์กรของผู้บริโภค ได้ตั้งข้อสังเกตต่อเรื่องนี้ว่า แต่คำวินิจฉัยดังกล่าวอาจทำให้สังคมเกิดการตั้งคำถาม เนื่องจากประเด็นคำร้องของสุทธิพร ที่ให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยคือการที่รัฐปล่อยให้เอกชนผลิตไฟฟ้ามาถึงร้อยละ 70 ทำให้ กฟผ.มีการผลิตลดลงต่ำกว่าร้อยละ 51 นั้นเป็นการกระทำที่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญมาตรา 56 วรรคสองประกอบมาตรา 3 วรรคสองหรือไม่ โดยมิได้ร้องเพื่อให้วินิจฉัยว่าการให้เอกชนร่วมผลิตไฟฟ้าขัดต่อรัฐธรรมนูญมาตรา 56 หรือไม่

ทั้งนี้ การที่ศาลรัฐธรรมนูญยอมรับข้อเท็จจริงว่ากำลังผลิตไฟฟ้าในส่วนของ กฟผ.ในช่วงปลายอยู่ที่ระดับร้อยละ 30 เท่ากับยอมรับว่ายุทธศาสตร์และแผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทยทำให้สัดส่วนการผลิตไฟฟ้าของรัฐลดต่ำลงกว่าร้อยละ 51 ซึ่งตามมาตรา 56 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ปี 2560 วรรค 2 ระบุว่า โครงสร้างหรือโครงข่ายขั้นพื้นฐานของกิจการสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานของรัฐอันจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของประชาชนหรือเพื่อความมั่นคงของรัฐ รัฐจะกระทำด้วยประการใดให้ตกเป็นกรรมสิทธิ์ของเอกชนหรือทำให้รัฐเป็นเจ้าของน้อยกว่าร้อยละ 51 มิได้

นอกจากนี้ รสนาตั้งข้อคำถามอีกว่า การที่ศาลรัฐธรรมนูญโดยเสียงเอกฉันท์แนะนำให้รัฐโดยคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติและคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงานต้องดำเนินการกำหนดกรอบหรือเพดานสัดส่วนการผลิตไฟฟ้าของเอกชนในระบบไฟฟ้าของประเทศ ย่อมเป็นข้อบ่งชี้ว่าศาลรัฐธรรมนูญยอมรับว่ามีการกระทำอันขัดต่อรัฐธรรมนูญเกิดขึ้นใช่หรือไม่จึงออกข้อแนะนำดังกล่าว

ดังนั้น การที่ศาลรัฐธรรมนูญยอมรับว่ามีการกระทำอันขัดต่อรัฐธรรมนูญเกิดขึ้น แต่ไม่มีคำวินิจฉัยว่าเป็นการกระทำที่ขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่ เพียงแต่ทำเป็นข้อแนะนำเท่านั้น จึงอาจไม่ผูกพันให้ผู้ถูกร้องต้องปฏิบัติตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญหรือไม่ และตั้งข้อสังเกตว่า การวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญอาจจะไม่ได้เป็นไปตามมาตรา 73 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2561 เนื่องจากศาลรัฐธรรมนูญยังมิได้วินิจฉัยในประเด็นหลักแห่งคดีที่สุทธิพรร้องให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัย

รสนายืนยันว่า จากเนื้อความตามมาตรา 56 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ปี 2560 วรรค 2 มีการกำหนดสัดส่วนในการถือครองสาธารณูปโภคของรัฐและเอกชนไว้อย่าชัดเจน ดังนั้น การดำเนินการของรัฐบาลที่ส่งผลให้เอกชนมีกรรมสิทธิ์ในส่วนของระบบการผลิตไฟฟ้าถึงร้อยละ 70 และทำให้การผลิตของ กฟผ.เหลือเพียงร้อยละ 30 ซึ่งต่ำกว่าที่รัฐธรรมนูญกำหนด ย่อมเป็นการกระทำที่ขัดต่อรัฐธรรมนูญ ทั้งยังส่งผลให้ค่าไฟฟ้าแพงอีกด้วย